Drainage met kennis en ervaring
Draineren van landbouwgrond was, is en blijft een belangrijke factor bij het gebruik van de Nederlandse bodem voor voedselproductie. Draineermachines zijn verder ontwikkeld en het drainagemateriaal is verbeterd. Aan de basis ligt kennis en vakmanschap; door de jaren ontstaan en door ervaring ontwikkeld.
Drainagebedrijven streven steeds naar verbetering, komen op voor hun belangen en willen daarnaast hun kennis en vakmanschap verrijken. De Vereniging van Nederlandse Drainagebedrijven, waarvan de basis reeds 40 jaar geleden is gelegd, is er om dit allemaal te realiseren.
Veiligheid
Sinds het ontstaan van ons land strijden we tegen het water. Onze voorouders deden dat en wij doen het nog altijd. Steeds ging het om de zee tegen te houden en veilig te wonen. We hebben zelfs stukken zee in beslag genomen ten behoeve van nieuwe woon- en landbouwgebieden. We willen niet alleen veilig wonen maar ook droge voeten houden. Water op straat en in de tuin wordt snel als overlast ervaren.
Overlast
De mensen die betrokken zijn bij de landbouw weten als geen ander hoeveel overlast water kan geven. Molens en gemalen houden de polders droog. De overstroming van Zeeland in 1953 betekende een extra prikkel om dit verder te ontwikkelen. Er was in de jaren na de Tweede Wereldoorlog een grote behoefte aan voldoende eten en de ontwikkeling van de landbouw was één van de hoofddoelen van onze overheid.
Voedselproductie
Ruilverkavelingen werden opgezet en uitgevoerd met aanzienlijke verbeteringen in productiemogelijkheden van de landbouwgrond. Drainage speelde daarbij een belangrijke rol.
Nog steeds is de export van landbouwproducten één van de belangrijkste pijlers van de Nederlandse economie. Aan voedsel hebben we in Nederland gelukkig geen gebrek; maar verder in de wereld zijn er nog regelmatig grote tekorten.
De Vereniging voor Nederlandse Drainagebedrijven (VND)
Wanneer ieder op eigen houtje een machine ontwikkelt en buizen naar eigen inzicht in de bodem stopt, gaat dit ten koste van de kwaliteit. Zeker wanneer kosten voor de aanleg een rol spelen. Onderzoekers stelden formules samen, producenten ontwikkelden drainagebuizen met omhullingsmaterialen en de landbouw stelde haar eisen. Over de aanleg en het onderhoud van drainage ontstonden diverse theorieën. Wereldwijd werd Nederland een land waar naar werd gekeken…
Inmiddels veertig jaar geleden is het idee ontstaan om deze kennis te bundelen en een vereniging op te richten, de Vereniging voor Nederlandse Drainagebedrijven (VND). De vereniging is in de loop der jaren een gesprekspartner voor de Overheid geworden, evenals voor de partijen die subsidie op drainagewerkzaamheden verstrekken. Bij de aanleg en inrichting van de IJsselmeerpolders werd zij een belangrijke speler. Vandaag de dag is de VND spreekbuis van drainerend Nederland. Ook heeft de VND zitting in de commissies van de toezichthouder op de kwaliteit, het KIWA instituut. Hierin wordt de kwaliteit van drainagebuizen, omhullingsmaterialen, hulpstukken en aanleg gewaarborgd in BRL’s (Beoordelings Richtlijnen) en certificaten.
Internationaal is men op de hoogte van de ontwikkelingen. De vereniging is sterk betrokken bij technische ontwikkelingen op haar vakgebied. Dit zowel in drainagetechnische zin als op bodemkundig terrein.
De hele keten
De vereniging kent leden in de gehele keten van de drainage;
• bedrijven die de drainage aanleggen;
• bedrijven die draineermachines maken;
• fabrikanten van buizen;
• fabrikanten van omhullingsmaterialen;
• fabrikanten van hulpstukken;
• bedrijven die de machines maken voor het onderhoud van drainage;
• bedrijven die drainage onderhouden;
• adviseurs.
Het is juist deze gehele keten die maakt dat de Vereniging een bijzondere positie inneemt bij de aanleg van drainage. Aangesloten leden onderscheiden zich daarin en zijn op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen en wisselen ervaringen uit.
Ook wanneer er interesse wordt getoond vanuit het buitenland voor de kennis en ontwikkelingen op drainagegebied, weet men de VND te vinden
Over drainage
Wat is drainage
In Nederland verstaan we onder drainage een systeem waarbij grondwater met geperforeerde buizen wordt afgevoerd. Meestal zijn deze buizen voorzien van een omhullingsmateriaal.
Door een goed aangelegd drainagesysteem:
• wordt overtollig grondwater afgevoerd;
• blijft de bodem in een betere conditie en minder gevoelig voor verdichting;
• is de bodem in het voorjaar eerder op temperatuur;
• neemt het productievermogen toe;
• is de oogstzekerheid aanzienlijk groter.
Waarvoor is drainage nodig
Elke toepassing kent haar eigen eisen; de aanleg vraagt dan ook specifieke vakkennis.
Landbouw
De landbouw is in Nederland een uitgesproken gebruiker van drainage. Hogere eisen aan de bodem en steeds intensievere buien, maken het in en groot deel van Nederland noodzakelijk.
Particulier
Particulieren willen geen water onder hun woning, plassen in gazons en op straat moeten zo snel mogelijk worden afgevoerd en speelvelden moeten kunnen worden gebruikt.
Overheden
Ook wordt drainage gebruikt langs wegen en bij bouwprojecten. Diepdrainage geeft voordelen bij de aanleg van aquaducten, tunnels, parkeergarages en bouwputten. Tevens is drainage een belangrijk element bij bodemsanering bijvoorbeeld het bevorderen van een snelle zetting van de grond bij de aanleg van wegen en industrieterreinen. De aanleg van kabels en leidingen wordt veel eenvoudiger wanneer men niet in grondwater hoeft te werken.
Hoe moet drainage worden aangelegd
Uitgangspunten
Voor de aanleg van drainage gaat men eerst na wat het gebruik van het te draineren terrein zal zijn.
In de landbouw worden bijvoorbeeld andere eisen gesteld dan op sportvelden en maneges.
Belangrijke afwegingen/criteria zijn:
• het gebruik en hoe snel men het water wil afvoeren;
• de hoogte van de afvoer mogelijkheid/ het slootpeil;
• de bodemsoort en de opbouw van de bodem;
• de doorlatendheid van de bodem, zowel in horizontale richting als in verticale richting;
• de mogelijke lengte van de drains in relatie tot de toegestane grondwaterstijging;
• het voorkomen van ijzerafzetting.
Het plan
Op basis van de uitgangspunten maakt men een plan. Hierin wordt meegenomen:
• de diameter van de drain;
• de aard van het omhullingsmateriaal;
• de draindiepte en afstand tussen de drains;
• de drainrichting en lengte;
• de keuze van de eindbuis;
• de kosten en het moment van aanbrengen.
Moet drainage worden onderhouden
Goed aangelegde drains kunnen jaren achtereen prima functioneren. Met name de eerst twee jaar na de aanleg; in de periode waarin de bodem zich stabiliseert na de aanleg, bestaat de kans op inspoelen van bodemdelen. Wanneer twee jaar na aanleg de drains met een drainreiniger steekproefsgewijs worden doorgespoeld, kunnen tevens mogelijke storingen worden opgespoord. Op gronden met veel ijzer en ijzerrijke kwel kan het nodig zijn met regelmaat door te spoelen. De beste controle is om tijdens regenrijke perioden de afvoer met elkaar te vergelijken en te meten. Wanneer men twijfelt aan voldoende afvoer kan een herhaling van het doorspoelen worden overwogen. Er zijn verschillende methoden om dit vast te stellen. Ook voor het vaststellen van verstoppingen heeft men speciale apparatuur.
Aanbevelingen
Drainage aanleggen gebeurt voor vele jaren, een juiste keuze is doorslaggevend voor het succes
- Er is een veelheid aan mogelijkheden in materiaal; kies de beste materialen naar diameter en filter.
- Zorg dat de diepte waarop kan worden afgevoerd, bekend is bij het maken van een plan.
- De grond wordt verstoord bij de aanleg; wanneer deze is verzadigd met water, geeft dit meer storingskansen structuurbederf rond de drain; leg de drains dus aan bij een zo laag mogelijke grondwaterstand
- Zorg dat eindbuizen goed zichtbaar zijn en blijven; dit is belangrijk voor controle, maar ook voor het plegen van onderhoud.
- Gebruik goedgekeurde materialen en gerenommeerde bedrijven voor de uitvoering van drainage.